Podsumowanie¹ Ekspresowej Oceny Zagrożenia Agrofagiem dla

Tomato ringspot nepovirus

Obszar PRA: Rzeczpospolita Polska

Opis obszaru zagrożenia: Obszar całego kraju gdzie prowadzone są uprawy drzew i krzewów owocowych oraz roślin ozdobnych.

Główne wnioski:

Tomato ringspot nepovirus (TomRSV) może powodować znaczące straty w uprawach drzew i krzewów owocowych oraz ozdobnych. Wirus przenosi się przez szczepienia oraz na drodze mechanicznej z sokiem porażonych roślin co może skutkować nieświadomym rozprzestrzenieniem wirusa w danej uprawie
i pomiędzy uprawami, szczególnie gdy nie występują widoczne objawy chorobowe. Wirus przenosi się też
z nasionami niektórych gatunków roślin co zwiększa ryzyko jego przeniesienia na teren PRA. Dodatkowo, zagrożenie rozprzestrzenienia TomRSV wzrasta w momencie pojawienia się wektorów, jakimi są nicienie
z rodzaju Xiphinema. Wirus nie był do tej pory stwierdzony w Polsce, jednak na terenie PRA występują licznie gatunki roślin będące potencjalnym żywicielem wirusa. Ponadto na terenie PRA występują nicienie
z tego samego rodzaju co wektor wirusa (Xiphinema), ale nie były one badane pod kątem przenoszenia TomRSV.

Ryzyko fitosanitarne na zagrożonym obszarze (Indywidualne oceny prawdopodobieństwa przeniknięcia i zasiedlenia oraz wielkości rozprzestrzenienia i wpływu dostarczono w treści dokumentu)

wysokie

☐

średnie

X

niskie

☐

Poziom niepewności oceny

(patrz Q 17 w celu uzasadnienia oceny. Indywidualne oceny niepewności przeniknięcia, zasiedlenia, rozprzestrzenienia i wpływu dostarczono w treści dokumentu)

wysoka

X

średnia

☐

niska

☐

Inne rekomendacje:

• Kontrola materiału rozmnożeniowego sprowadzanego z innych krajów UE bądź spoza UE.

• Monitoring plantacji i upraw szklarniowych pod kątem występowania TomRSV.

• Prowadzenie badań w zakresie przenoszenia wirusa z różnymi gatunkami nicieni oraz z nasionami.

• Informowanie producentów owoców, roślin ozdobnych, w trakcie szkoleń prowadzonych przez inspektorów, o konieczności sprowadzania nasion, sadzonek, itp. wolnych od wirusów, z certyfikatami jakości.

Podsumowanie¹ Ekspresowej Oceny Zagrożenia Agrofagiem dla

Tomato yellow ring virus

Obszar PRA: Rzeczpospolita Polska

Opis obszaru zagrożenia:

W przypadku upraw pomidorów szczególnie obszar centralnej Polski, woj. kujawsko-pomorskie i ościenne.

W przypadku upraw roślin ozdobnych obszar całego kraju, gdzie występuje wektor.

Główne wnioski:

Tomato yellow ring virus może wyrządzić poważne straty w uprawach pomidorów, ziemniaków i roślin ozdobnych. Wirus przenosi się łatwo na drodze mechanicznej, co może powodować nieświadome rozprzestrzenianie wirusa
w danej uprawie i pomiędzy uprawami, szczególnie przy braku widocznych objawów chorobowych.

Dodatkowo, zagrożenie rozprzestrzenienia TYRV wzrasta w momencie pojawienia się wektorów, jakimi są wciornastki Frankiniella occidentalis oraz Thrips tabaci.

Wirus dotychczas był stwierdzony w Polsce, na pomidorze, w jednym sezonie wegetacyjnym (Zarzyńska-Nowak i in 2016), co może świadczyć o sprowadzeniu go do Polski wraz z rozsadą. Brak kolejnych ognisk wirusa w następnych sezonach wegetacyjnych może wskazywać na to, że obecnie w Polsce nie występuje.

TYRV ma szeroki zakres roślin żywicielskich, ale dotychczas najczęściej stwierdzany był na pomidorze, w mieszanej infekcji z wirusem brązowej plamistości pomidora (Tomato spotted wilt virus, TSWV).

Ryzyko fitosanitarne na zagrożonym obszarze (Indywidualne oceny prawdopodobieństwa przeniknięcia i zasiedlenia oraz wielkości rozprzestrzenienia i wpływu dostarczono w treści dokumentu)

wysokie

☐

średnie

X

niskie

☐

Poziom niepewności oceny

(patrz Q 17 w celu uzasadnienia oceny. Indywidualne oceny niepewności przeniknięcia, zasiedlenia, rozprzestrzenienia i wpływu dostarczono w treści dokumentu)

wysoka

X

średnia

☐

niska

☐

Inne rekomendacje:

• Kontrola materiału rozmnożeniowego sprowadzanego z innych krajów UE bądź spoza UE.

• Monitoring upraw pomidorów i ziemniaków pod kątem występowania Tomato yellow ring virus.

• Monitoring wektorów – wciornastków Frankiniella occidentalis oraz Thrips tabaci.

• Informowanie producentów warzyw, roślin rolniczych i ozdobnych, w trakcie szkoleń prowadzonych przez inspektorów, o konieczności sprowadzania nasion, sadzonek, itp. wolnych od wirusów, z certyfikatami jakości.

Podsumowanie Analizy Zagrożenia Agrofagiem (Ekspres PRA) dla Trichodorus cedarus

Obszar PRA: Rzeczpospolita Polska

Opis obszaru zagrożenia: cały obszar kraju

Główne wnioski

Całkowite ryzyko tego, że nicień zostanie do Polski wprowadzony, zadomowi się i zacznie wyrządzać szkody, należy uznać za niskie. Wynika to przede wszystkim z czynników klimatycznych. Nicień występuje w klimacie istotnie cieplejszym od polskiego. Nawet przy założeniu ocieplenia klimatu wg. istniejących scenariuszy nie jest prawdopodobne osiągnięcie właściwych warunków w realnym horyzoncie czasowym.

Brak konieczności podjęcia środków fitosanitarnych.

Ryzyko fitosanitarne dla zagrożonego obszaru

(indywidualna ranga prawdopodobieństwa wejścia, zadomowienia, rozprzestrzenienia oraz wpływu w tekście dokumentu)

Wysokie

Średnie

Niskie

Poziom niepewności oceny:

(uzasadnienie rangi w punkcie 18. Indywidualne rangi niepewności dla prawdopodobieństwa wejścia, zadomowienia, rozprzestrzenienia oraz wpływu w tekście)

Wysoka

Średnia

Niska

Inne rekomendacje: