Nowe stanowiska organizmów kwarantannowych z list A1 i A2 EPPO:

1. Aktualna sytuacja Anoplophora glabripennis (Coleoptera: Cerambycidae – lista EPPO A1) w Szwajcarii. Gatunek ten został po raz pierwszy znaleziony w Szwajcarii we wrześniu 2011 roku, w kantonie Friburg a następnie w Thurgau (EPPO RS 2011/189 i 2011/239). W maju 2012 roku wykryto tego owada w przesyłce granitowych kamieni w porcie na rzece Ren (EPPO RS 2012/148). W lipcu 2012 roku obecność A. glabripennis została stwierdzona w gminie Winterthur (Kanton Zürich). Owad zaatakował 30 klonów jaworów (Acer pseudoplatanus) i 1 wierzbę iwę (Salix caprea), na obszarze 30 m x 150 m. Większość z zaatakowanych drzew miała po kilka otworów wylotowych i złoża jaj. W trakcie wycinek drzew wykryto larwy, oraz schwytano około 140 dorosłych chrząszczy, jednak niektórym osobnikom udało się uciec. Pochodzenie tego ogniska szkodnika nie jest znane. Zaatakowane drzewa zostały posadzone w 2008 roku. Zakłada się, że A. glabripennis wprowadzono 4-6 lat temu, prawdopodobnie z porażonym materiałem drewnianym. Badana jest także historia drzew (pochodzenie, obecność szkodników w miejscu uprawy) ponieważ nie można wykluczyć wprowadzenia szkodnika z materiałem szkółkarskim. Wszystkie drzewa klona jawora i wierzby iwy na zaatakowanym terenie zostały zniszczone. Służby fitosanitarne prowadzą szeroko zakrojony monitoring w promieniu 500 m wokół zarażonego obszaru. Decyzje o dalszym monitorowaniu i szczegółowych środkach kontroli zostaną podjęte po zakończeniu aktualnych badań (2013/049).
2. Pierwsze stwierdzenie Batrocera invadens (Diptera: Tephritidae – lista EPPO A1) na Majotta i Madagaskarze. Na wyspach na Oceanie Indyjskim, Bactrocera invadens został wykryty w 2005 roku na Komorach. Od tego czasu rozprzestrzenił się na wyspy Majotta i Madagaskar. W 2007 roku obecnośc B. invadens potwierdzono w Majotta, natomiast w 2010 roku pierwsze osobniki odłowiono na Madagaskarze (Atsinanana - wschodnia część wyspy i w pobliżu Antananarivo - region Analamanga). W listopadzie 2011 roku, liczne samce złapano w pułapki umieszczone w pobliżu sadów mango w rejonie Boeny (północno-zachodnia część wyspy). W 2012 roku obecność szkodnika została potwierdzona w następujących regionach: Analamanga, Atsinanana, Boeny, Menabe i Sava. Kontynuowany jest monitoring w celu określenia rozprzestrzenienia szkodnika i zbadania fluktuacji sezonowych populacji. Ponadto, przeprowadzone zostaną badania w celu określenia roślin żywicielskich B. invadens i oceny szkód w uprawach (2013/052).
3. Pierwsze wykrycie Batrocera zonata (Diptera: Tephritidae – lista EPPO A1) w Sudanie. W lipcu 2011 szkodnik został wykryty w 3 miejscach w Wad Medani (prowincja Al-Dżazira). Wdrożono program do monitorowania obecności i liczebności B. zonata w Wad Medani, Elkamlin (prowincja Al-Dżazira) i Singa (prowincja Sannar). Badania potwierdziły obecność owada we wszystkich trzech miejscach (2013/053).
4. Wykrycie Rhagoletis cingulata (Diptera: Tephritidae - EPPO A2 List) w regionie Langwedocja-Roussillon we Francji. Nasionnica została wykryta we Francji po raz pierwszy w 2010 roku na śliwie (Prunus sp.) w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, a następnie na orzechu (Juglans regia) w Akwitanii (EPPO RS 2010/181 i 2011/174). Zastosowano odpowiednie środki zwalczania i zainicjowano krajowy program odłowu w celu monitorowania szkodnika. We wrześniu 2012 roku, 2 dorosłe osobniki R. cingulata zostały złapane w pułapki, które znajdowały się w wiśni (Prunus avium cv. „Noir de Meched”), w pobliżu doświadczalnych sadów czereśniowych w regionie Langwedocja-Roussillon. Podjęto odpowiednie działania fitosanitarne w celu wyeliminowania szkodników: nakazano plantatorom zastosowanie zabiegów chemicznych w okresie wegetacji i mechaniczne zniszczenie wszystkich opadłych owoców (2013/055).

Aktualna sytuacja wybranych organizmów kwarantannowych

1. Występowanie Aromia bungii (Coleoptera: Cerambycide – lista alertowa EPPO) w Kampanii we Włoszech. Obecność A. bungii po raz pierwszy odnotowano we Włoszech we wrześniu 2012 roku w regionie Kampanii (EPPO RS 2012/204). Szkodnika obserwowano na moreli (Prunus armeniaca), wiśni (P. avium) i śliwie domowej (P. domestica). W celu zwalczenia tego gatunku Regionalne Służby Ochrony Roślin zarządziły podjęcie odpowiednich działań fitosanitarnych, które zostały przedstawione w regionalnym dekrecie opublikowanym w listopadzie 2012 roku. Działania te obejmują: 1) niszczenie porażonych drzew poprzez usunięcie i zniszczenia pnia; 2) zabiegi owadobójcze przeciwko dorosłym chrząszczom w miejscach zaatakowanych przez szkodniki; 3) specjalne programy monitorowania. Ponadto została uruchomiona kampania informacyjna skierowana do naukowców, rolników, władz miejskich i społeczeństwa. Przygotowywane są plakaty, ulotki, strony internetowe, filmy, artykuły prasowe, spoty telewizyjne, oraz organizowane spotkania w celu informowania wszystkich zainteresowanych stron o tym szkodniku. Według pierwszych wyników programu monitorowania, A. bungii został wykryty na niektórych obszarach prowincji Neapol. Stwierdzono około 300 porażonych drzew z rodzaju Prunus w gminach Neapol, Pozzuoli, Marano i Monte di Procida. Porażone drzewa zlokalizowane są głównie w prywatnych ogrodach i sadach w środowiskach miejskich (2013/050).
2. Wykrycie Batocera rubus albofasciata (Coleoptera: Cerambycidae) we Włoszech. Pod koniec lata 2011 roku znaleziono jednego dorosłego chrząszcza tego gatunku w pniu drzewa w lesie, w którym drzewostan stanowiły drzewa z rodzaju Quercus i Castanea w gminie Merola di Carpineti (prowincja Reggio-Emilia). Przeprowadzona w miejscu zaobserwowania szkodnika kontrola nie wykryła innych osobników dorosłych. Brak było także śladów owadów (np. otworów wylotowych lub śladów żerowania) na potencjalnych roślinach żywicielskich. Pochodzenie tego chrząszcza pozostaje aktualnie nieznane. Rozesłano ankiety do 18 gmin położonych wokół miejsca znalezienia owada, aby spróbować zidentyfikować kolekcjonerów lub przedsiębiorców handlujących bonsai lub owadami. Z tymi osobami i firmami będzie nawiązany kontakt w celu sprawdzenia, czy szkodnik nie był przypadkowo sprowadzony jako okaz entomologiczny lub z drzewkami bonsai, ewentualnie z innymi egzotycznymi roślinami. Ze względu na występujące niskie temperatury w lutym 2012 roku zakłada się, że ewentualne inne dorosłe owady obecne w tym obszarze, nie przeżyły zimy (2013/051).
3. Pierwsze wykrycie Rhagoletis completa (Diptera: Tephritidae - Załączniki UE) na Węgrzech. W październiku 2011 roku, naukowcy zidentyfikowali larwy R. completa w łupinach orzecha włoskiego (Juglans regia), w 2 prywatnych ogrodach położonych w pobliżu miasta Kőszeg (powiat Vas, zachodnie Węgry). Pod koniec czerwca 2012 roku, inspektorzy Węgierskiej Służby Ochrony Roślin umieścili w tych ogrodach pułapki i w lipcu 2012 roku, złapano 6 dorosłych owadów R. completa. Owady zostały zidentyfikowane zarówno morfologicznie, jak i przy pomocy metod molekularnych (PCR). Podjęto fitosanitarne środki, aby zapobiec rozprzestrzenianiu szkodnika (przykryto glebę, nakazano zbierać i niszczyć wszystkie opadłe owoce, zalecono zastosowanie oprysków insektycydami co 10-14 dni, aż do końca okresu lotu szkodnika). Ponadto rozpoczęto intensywny monitoring (100 pułapek zostało rozmieszczonych w powiecie Vas i okolicy). W rezultacie, R. completa wykryto w kolejnych gminach powiatów Vas i Zala. Wszystkie zainfekowane drzewa były zlokalizowane w prywatnych ogrodach i wzdłuż dróg pomiędzy miastami. Nie były natomiast porażone drzewa w sadach orzechowych. Do gmin, w których zlokalizowano szkodnika przekazano informacje jak zapobiegać rozprzestrzenianiu się owada (przykrywanie gleby, zbieranie owoców, opryski insektycydem). Podejrzewa się, że R. completa mógł rozprzestrzenić naturalnie z Austrii i Słowenii lub został zawleczony przez pojazdy (2013/054).
4. Pierwsze stwierdzenie Pseudococcus viburni (Hemiptera: Pseudococcidae) w Niemczech. Szkodnika wykryto na drzewach surmii (Catalpa bignonioides) na parkingu w Heilbronn (Badenia-Wirtembergia) w październiku 2012 roku. W 2011 roku podobne wełnowce zostały znalezione na tych samych drzewach, ale nie udało się zidentyfikować ich morfologicznie. Pochodzenie owadów pozostaje nieznane. Zakażone okoliczne drzewa i rośliny zostały zniszczone, przeprowadzane są kontrole innych roślin na tym parkingu. Przygotowano szybkie PRA dla tego gatunku i stwierdzono, że P. viburni stwarza średnie ryzyko dla Niemiec i Unii Europejskiej. Oszacowana ogólna niepewność PRA wynika z braku informacji na temat dystrybucji i możliwości rozprzestrzeniania szkodnika w niemieckich warunkach klimatycznych (2013/056).
5. Wykrycie nowego pluskwiaka: Corythauma ayyari (Hemiptera: Tingidae) we Francji, Izraelu i Włoszech. Pluskwiak ten pochodzi z Azji. Może powodować chlorotyczne plamy, zaatakowane liście mogą się zwijać, wysuszać i przedwcześnie opadać. O gatunku tym wiadomo że występuje w Indiach, Laosie, Malezji (Penang Island), Pakistanie i Tajlandii. Jednak w ciągu ostatniej dekady, jego obecność odnotowano w Izraelu (2004), Francji (2009), a ostatnio także we Włoszech. W Izraelu, C. ayyari został odkryty w 2004 na jaśminie w pobliżu Tel Awiwu. Od 2004 do 2011 w Herzliya (w pobliżu Tel Awiwu) obserwowano szkodnika na Jasminum sambac (= J. pubescens) i Volkameria inermis. We Francji, pierwsze ogniska C. ayyari obserwowano w 2009 roku na roślinach jaśminu w Puget sur Argens (departament Var). Włoskie Służby Ochrony Roslin niedawno poinformowały Sekretariat EPPO o znalezieniu C. ayyari na swoim terytorium. W grudniu 2012 roku, owady wykryto na Jasminum officinale w Caserta, region Kampania. Pochodzenie tego zakażenia nie jest znane. Szkodnik został znaleziony na jednej 10-letniej roślinie doniczkowej i dalsze badania przeprowadzone w sąsiednich ogrodach nie wykryły obecności pluskwiaka. Porażone rośliny zostały zniszczone (2013/057).
6. Dodanie Agrilus auroguttatus (Coleoptera: Buprestidae) do listy alertowej EPPO. Ze względu na powodowanie znaczących uszkodzeń dębów, a także ich zamieranie w Kalifornii (USA), Panel ds. środków fitosanitarnych postanowił, że należy dodać Opiętka dwuplamego do listy alertowej EPPO (2013/058).
7. Pierwsze odnotowanie Pseudomonas syringae pv. aesculi (lista alertowa EPPO) w Czechach. Od 2008 do 2010 roku przebadano pod kątem obecności Pseudomonas syringae pv aesculi drzewa kasztanowca (Aesculus hippocastanum) rosnące w 216 miejscach w Czechach. Typowe objawy dla tej choroby obserwowano w 16 lokalizacjach. Próbki pobrane do dalszych badań (test chorobotwórczość, real-time PCR) potwierdziły obecność patogena w jednym miejscu (Měděnec) na 3 drzewach (2013/059).
8. Blueberry necrotic ring blotch virus (BNRBV): nowy wirus atakujący rośliny z rodzaju Vaccinium. Wirus pierwszy raz został wykryty w Georgii (USA) w 2006 roku na Vaccinium corymbosum. Choroba została następnie stwierdzona w Północnej Karolinie, Florydzie, Missisipi i Południowej Karolinie. Podejrzewa się, że wirus może być przenoszony przez roztocza należące do rodzaju Calacarus (2013/060).
9. Raspberry latent virus (RpLV): nowy wirus występujący na malinie (Rubus idaeus). RpLV jest nowo scharakterowanym wirusem (Reoviridae) znalezionym w uprawach maliny w Oregonie, Waszyngtonie (USA) i Kolumbii Brytyjskiej (Kanada). W przeciwieństwie do innych reowirusów, które są przenoszone przez Delphicidae i Cidadellicae, RpLV jest przekazywany, z niskim wskaźnikiem efektywności, przez mszyce (np. Amphorophora agathonica). Biorąc pod uwagę cechy genetyczne RpLV i przenoszenie przez mszyce, sugeruje się, że może należeć do nowego rodzaju wstępnie nazwanego Raslavirus (2013/061).
10. Neonectria ramulariae (anamorfa: Cylindrocarpon obtusiusculum): sprawca gnicia nasion Fagus crenata w Japonii. Podczas badania chorób nasion buka japońskiego zaobserwowano nową chorobę grzybiczą w lesie bukowym w Tazawako (prefektura Akita, północne Honsiu). Sprawcę tej zgnilizny nasion zidentyfikowano jako Neonectria ramulariae. To jest pierwszy przypadek, że ten żyjący w glebie grzyb jest zgłaszany jako patogen nasion buka (2013/062).
11. Gnomoniopsis castanea sp. nov.: sprawca zgnilizny owoców kasztana jadalnego (Castanea sativa). Zgnilizna kasztanów ("mummificazione bianca delle castagne") jest chorobą kasztanów (Castanea sativa), którą obserwuje się w Włoszech od drugiej połowy 19 wieku, ale której natężenie wzrosło od 2005 roku w północno-zachodniej części kraju. Do niedawna tożsamość patogenu pozostawała niepewna i typowano kilka gatunków grzybów jako sprawców (np. Phomopsis endogena, Ciboria batschiana, Sclerotinia pseudotuberosa, Phomopsis castanea). Ostatnie badania wykazały, że głównym czynnikiem sprawczym tej choroby jest Gnomoniopsis castanea sp. nov. Oprócz Włoch, gatunek ten został również wyizolowany z kasztanów z południowo-wschodniej Francji, południowej Szwajcarii, a bardzo blisko spokrewnione gatunki zostały zarejestrowane w Nowej Zelandii (2013/063).

W marcowym raporcie EPPO (2013 No.3) w oparciu o najnowszą literaturę podano również nowe dane o następujących organizmach kwarantannowych i znajdujących się na liście alertowej (2013/064): Arceuthobium minutissimum (lista EPPO A1), Bemisia tabaci (Hemiptera: Aleyrodidae – lista EPPO A2), Cydalima perspectalis (Lepidoptera: Crambidae – wcześniej lista alertowa EPPO), Glycaspis brimblecombei (Hemiptera: Psyllidae – wcześniej lista alertowa EPPO), Peach latent mosaic viroid, Pseudomonas syringae pv. aesculi (lista alertowa EPPO), Plum pox virus (Potyvirus, PPV – lista EPPO A2), Agrilus anxius (Coleoptera: Buprestidae – lista EPPO A1), Iris yellow spot virus (Tospovirus, IYSV – wcześniej lista alertowa EPPO), Trirhithromyia cyanescens (Diptera: Tephritidae – załączniki UE)

W raporcie podano także wykaz przesyłek z 2012 i 2013 roku (wykaz dotyczył zawiadomień dostarczonych od raportu EPPO RS 2012/245) w których wykryto szkodniki z list kwarantannowych wraz z podaniem nazwy szkodnika, rodzaju przesyłanego towaru, krajów pochodzenia przesyłek i krajów docelowych. Powiadomienia o nieprawidłowościach są wysłane bezpośrednio do EPPO, lub przez EUROPHYT (z krajów Unii Europejskiej i Szwajcarii). Lista nie jest kompletna ponieważ wiele państw EPPO nie przesłało jeszcze swoich danych. Wykaz nie zawiera danych o przesyłkach z zakazanymi towarami oraz takich które zaopatrzone były w nieprawidłowe świadectwa lub ich nie posiadały. W wykazie podano 9 przesyłek z Polski, w których wykryto Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus. Bakterię znaleziono przesyłkach z ziemniakami konsumpcyjnymi, których krajem docelowym były Węgry (2013/065).

Opracowano na podstawie Raportu EPPO No. 03.

Więcej szczegółów dostępnych w EPPO Reporting Service No. 03 Paris, 2013-03-01 - pobierz