Podsumowanie Analizy Zagrożenia Agrofagiem (Ekspres PRA) dla Nacobbus aberrans

Obszar PRA: Rzeczpospolita Polska

Opis obszaru zagrożenia: Obszary uprawne, w szczególności ziemniaka, pomidora oraz buraka cukrowego. Uprawy szklarniowe m.in. pomidora, papryki, szpinaku.

N. abberrans był już notowany na terenie Europy, jednak aktualnie nie stwierdza się jego obecności na Starym Kontynencie. Natywnie występuje na obszarze Ameryk. Jest polifagiem, wśród roślin żywicielskich znajdują się zarówno dziko rosnące jak i istotne gospodarczo gatunki m.in. ziemniak, burak cukrowy, pomidor, papryka. W miejscach, gdzie występuje był powodem znacznych strat w plonach. Najbardziej prawdopodobną drogą wejścia na obszar PRA jest import podziemnych części roślin, np. ozdobnych, bulw ziemniaka oraz gleby lub resztek podłoża przylegających do korzeni. Duża odporność nicienia na niskie temperatury i okresy suszy ułatwia mu przetrwanie w transporcie. Dodatkowo zróżnicowane zdolności przystosowawcze  poszczególnych populacji N. abberrans zwiększają niepewność oceny czy agrofag będzie w stanie przeżyć i zasiedlić uprawy na terenie Polski. Aktualnie jednak istnieje małe prawdopodobieństwo przetrwania i rozwoju nicienia na terenie kraju, choć jednocześnie podkreślić trzeba, że brak stosownych danych eksperymentalnych istotnie potęguje jej niepewność. Prognozowane zmiany klimatu jak łagodniejsze zimy mogą sprzyjać utrzymaniu populacji. Ogólna ocena ryzyka powodowanego przez Nacobbus abberrans na terenie Polski jest szacowana jako niska do średniej.

Ryzyko fitosanitarne dla zagrożonego obszaru

(indywidualna ranga prawdopodobieństwa wejścia, zadomowienia, rozprzestrzenienia oraz wpływu w tekście dokumentu)

Wysokie

Średnie

X

Niskie

Poziom niepewności oceny:

(uzasadnienie rangi w punkcie 18. Indywidualne rangi niepewności dla prawdopodobieństwa wejścia, zadomowienia, rozprzestrzenienia oraz wpływu w tekście)

Wysoka

X

Średnia

Niska

Inne rekomendacje:

Podsumowanie Analizy Zagrożenia Agrofagiem (Ekspres PRA) dla Neodiprion abietis Harris, 1841

Obszar PRA: Rzeczpospolita Polska

Opis obszaru zagrożenia: obszarem zagrożenia są tereny leśne, parki oraz nasadzenia w ogrodach i przestrzeni miejskiej

Główne wnioski

W Ameryce Północnej, przede wszystkim w Kanadzie, Neodiprion abietis uważany jest za głównego szkodnika leśnego. Stadium szkodliwym tej błonkówki z rodziny borecznikowatych (Diprionidae) są larwy. Powodują one defoliację rośliny żywicielskiej, głównie jodły balsamicznej, a także innych gatunków występujących w lasach na obecnym obszarze zasięgu. Najczęściej zjadają starsze, 1 i 2-letnie igły, rzadziej żerują na nowych, młodych przyrostach. Masowe żerowanie larw prowadzi do znacznego przerzedzenia igieł i zmniejszenia wigoru rośliny, a w skrajnych przypadkach zamieranie całych, zwłaszcza młodszych drzew.

Główną drogą przenikania szkodnika są gałęzie roślin iglastych (przypadkowo możliwa także z gałęziami roślin nieżywicielskich – w 2016 r. w Holandii wykryto poczwarkę na ciętych gałęziach golterii importowanych ze Stanów Zjednoczonych), a także rośliny przeznaczone do sadzenia (np. ozdobne ogrodowe), cięte drzewa (np. świąteczne „choinki”) lub droga naturalna przez uskrzydlone osobniki dorosłe. Prawdopodobieństwo wejścia na obszar PRA ocenia się jako wysokie z uwagi na wielkość eksportu towarów stanowiących potencjalne źródło szkodnika (głównie w postaci jaj i poczwarek).

Z uwagi na to, że obecnym, naturalnym obszarem występowania szkodnika jest rejon Ameryki Północnej (głównie Kanady), czyli w dużej części o klimacie zbliżonym do panującego na obszarze PRA, potencjalnie zagrożony jest cały obszar naszego kraju. Brakuje danych na temat potencjalnych możliwości rozszerzenia roślin żywicielskich przez N. abietis o gatunki powszechnie występujące na obszarze PRA. Nie można jednak wykluczyć, że po wprowadzeniu na teren Polski owady przystosują się do zasiedlania nowych, blisko spokrewnionych żywicieli. Dlatego prawdopodobieństwo zadomowienia szkodnika w warunkach zewnętrznych ocenia się jako średnie.

Na chwilę obecną podstawowym środkiem fitosanitarnym jest szczegółowa kontrola na etapie produkcji, pakowania, transportu oraz po wejściu przesyłek. Produkcja powinna odbywać się w miejscu wolnym od szkodnika, a w jej czasie i na dalszych etapach należy zachować środki sanitarne, przede wszystkim usuwać resztki roślinne po wcześniejszej uprawie oraz w miejscu pakowania. Po stwierdzeniu obecności szkodnika skutecznym działaniem wydaje się być zniszczenie całej partii towaru.

Brakuje informacji na temat stosowania i skuteczności systemicznych środków owadobójczych. Aktualnie w celu kontroli szkodnika prowadzone są badania nad możliwością biologicznego zwalczania larw N. abietis z użyciem nukleopochodnego wirusa –NeabNPV.

Ze względu na brak badań i opracowań z zakresu biologii i potencjalnej szkodliwości N. abietis na obszarze PRA wskazane są dalsze prace mające na celu określenie możliwości rozwojowych szkodnika oraz metod zapobiegania i zwalczania.

Ryzyko fitosanitarne dla zagrożonego obszaru

(indywidualna ranga prawdopodobieństwa wejścia, zadomowienia, rozprzestrzenienia oraz wpływu w tekście dokumentu)

Wysokie

Średnie X

Niskie

Poziom niepewności oceny:

(uzasadnienie rangi w punkcie 18. Indywidualne rangi niepewności dla prawdopodobieństwa wejścia, zadomowienia, rozprzestrzenienia oraz wpływu w tekście)

Wysoka

Średnia

Niska X

Inne rekomendacje:

Podsumowanie Analizy Zagrożenia Agrofagiem (Ekspres PRA) dla Neonectria neomacrospora

Obszar PRA: Rzeczpospolita Polska

Opis obszaru zagrożenia: Polska

Od 2008 roku w państwach Europy północnej i zachodniej obserwowany jest wzrost częstości występowania Neonectria neomacrospora. Patogen wywołuje zamieranie drzew, głównie z rodzaju  Abies (jodła). Biologia i epidemiologia grzyba są w dużej mierze nieznane. Uważa się, że choroba rozprzestrzenia za pomocą przemieszczających się z wiatrem askospor, oraz rozbryzgiwanych przez krople deszczu zarodników konidialnych. Istnieje podejrzenie przenoszenia patogenu przez zakażone nasiona. W Polsce N. neomacrospora stanowi realne zagrożenie dla upraw leśnych (bory jodłowe), gospodarstw produkujących materiał szkółkarski, plantacji drzewek świątecznych oraz drzew sadzonych w parkach i ogrodach.

Ryzyko fitosanitarne dla zagrożonego obszaru

(indywidualna ranga prawdopodobieństwa wejścia, zadomowienia, rozprzestrzenienia oraz wpływu w tekście dokumentu)

Wysokie

Średnie

X

Niskie

Poziom niepewności oceny:

(uzasadnienie rangi w punkcie 18. Indywidualne rangi niepewności dla prawdopodobieństwa wejścia, zadomowienia, rozprzestrzenienia oraz wpływu w tekście)

Wysoka

Średnia

X

Niska

Inne rekomendacje: